بازتاب مفهوم آزادی در سروده‌های عفیف باختری

چکیده

آزادی از جمله مفاهیمی است که در فرهنگ و ادبیات ملت­های مختلف به شیوه­های گوناگون بازتاب یافته است؛ به‌ویژه در میان ملت­هایی که مزه­ی تلخ استعمار، استبداد، جنگ و بی‌عدالتی را چشیده­اند. در این­گونه ملت­ها شاعران و نویسندگان با روان لطیف هنری و شاعرانه­ی خود فریاد آزادی­خواهی را سر داده­اند و نقش مهمی را در آگاه­سازی مردم داشته­اند. به‌طور کلی آزادی به معنی رهایی از هر قید و تعلقی است که انسان را از لحاظ جسم و جان محدود می­کند؛ بنابراین، هدف اساسی پژوهش حاضر بررسی مفاهیم آزادی در سروده­های عفیف باختری شاعر مشهور معاصر افغانستان است. در این جستار چنین دریافت می­گردد که مفاهیم آزادی در سروده­های وی با ابعاد آزادی اجتماعی- سیاسی، آزادی بیان و اندیشه­، آزادی زنان و مبارزه در مقابل  ظلم و استبداد تبلور پیدا کرده است. یافته­های این پژوهش نشان می­دهد که عفیف باختری شاعر دوچرخه سوار آزادی­خواه، اندیشه­های خاص خود را داشته و پیوسته آزادی را با مفهوم و برداشت  امروزی ستایش می­کند، آزادی و آزادی­خواهی را از آرمان­های مهم بشری دانسته و برای رسیدن به این آرمان مهم زندگی از شعر به‌عنوان ابزاری در برابر اسبتداد و استعمار استفاده کرده است. از این­که واژه­ی آزادی در شعر عفیف باختری از جایگاه ویژه‌ای با مفهوم و تعریف امروزی برخوردار است، نگارنده، مفهوم و جلوه­های آزادی را در سروده­های عفیف باختری با رویکرد تحلیلی-توصیفی مورد بحث و بررسی قرار داده است.