بررسی تطبیقی تصرفات مالی بیمار در مرض متصل به موت در فقه و نظام حقوقی افغانستان

چکیده

در مورد مرض موت بین فقها اتفاق نظر وجود ندارد. برای  تشخیص این مرض، معیارهای متعدد بیان شده است. خطرناک بودن، ترس از مرگ، وقوع مرگ در حین بیماری، منتهی شدن بیماری به مرگ، طول دورۀ و عجزآور بودن ملاک هایی است که فقها برای این مرض بیان داشته اند. بحث حکم منجزات مریض مشرف به موت در میان فقهاء و حقوق­دانان  همیشه مطرح بوده است. مسأله اصلی این است که تصرفات مالی تبرعی مریض در مرض موت، از ثلث دارایی حساب می­شود یا از کُل دارایی محاسبه می­گردد؟ این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی و جمع آوری معلومات از طریق کتابخانه­ای و با مراجعه به منابع کتب حقوقی و فقهی اهل سُنت صورت گرفته است. نظر مشهور فقهای اهل سنّت حجر بیمار در زمان مرض موت است؛ اما در بعض مسائل مثل بیع به ورثه، هبه و کفالت مریض برای ورثه­اش اختلاف نظر وجو دارد. قانون مدنی افغانستان نیز با مطابقت از نظر مشهور فقه حنفی نظر محجوریت مریض را پذیرفته است؛  اما در بعضی موارد همانند بیع وارث به مورث بیمار خود متفاوت عمل نموده است.