ظهیرالدین محمد بابر ایجادیاتیده تویوق ژانری‌نینگ تکاملی
DOI::
https://doi.org/10.69892/jawzjanan.2024.1کلمات کلیدی:
تجنیس, تویوق, رمل بحری, عروض, قافیه, وزنچکیده
قیسقرتمه
تویوق ژانری اۉزبېک کلاسیک ادبیاتیده‌گی قدیمي شعري ژانرلردن بیری بۉلسه-ده، اونینگ علمي- نظري اساسلری و تاریخي ترقیاتی یېترلیچه اۉرگنیلمه‌گن. اینیقسه، ظهیرالدین محمد بابر، علیشېر نوايی و مولونا لطفي کبی ادیبلر نینگ اوشبو ژانر رواجیده‌گی حصه‌سی کم‌دن- کم تحلیل قیلینگن. مذکور تحقیق ایشی ژانر نینگ اۉزیگه خاص خصوصیتلری و ادبي رواجلنیش باسقیچلرینی انیقلشگه قره‌تیلگن. اوشبو مقاله‌ده تویوق ژانری‌نینگ اۉرته‌گه کېلیشی، تاریخي ترقیاتی باسقیچلری، تدریجي تکاملی و اۉزبېک کلاسیک ادبیاتی نماینده‌لری اینیقسه بابردن آلدینگی شاعر و ادبیات‌شناس‌لر‌نینگ تویوق ژانری تکاملی یۉلیده توتگن اۉرینلری و اولردن سۉنگ بابر‌نینگ مذکور ژانرنینگ نظري فکرلر بیلن باییشی و شعري مضمون جهتدن رواجلنیشی اوچون قۉشگن اونیملی حصه‌سی حقیده به تفصیل تۉختب اۉتیلگن. تحقیق نینگ اساسي مقصدی بابر نینگ تویوق ژانری تکاملیده علمي-نظري و عملي رۉلینی تحلیل قیلیشدن عبارت. شونینگدېک، علیشېر نوايی و مولانا لطفی کبی شاعرلر نینگ تویوقنی رواجلنتیریشگه قۉشگن حصه‌سی و بو ژانر نینگ اۉزبېک ادبیاتیده‌گی اۉرنینی انیقلشگه هم حرکت قیلینگن. تېکشیرووده اساساً کتبخانه‌ای تحقیق اصولیدن فایده‌لنیلگن بۉلیب، قیاسي، تحلیلي مېتودلر قۉللنیلگن. اوشبو اصوللر ادبي منبعلرنی، نظري قره‌شلرنی اۉرگنیش و مذکور شاعرلر شعرلرینی تققاسلشده قۉللنیلگن. اوشبو تحقیق یوزیدن ایتیش ممکن که بابر تویوق‌نینگ ینگی شعري شکللری‌نی یره‌ته‌دی. ژانر نینگ موضوع دایره‌سینی کېنگه‌یتیریب، ینگی مضمونلر بیلن باییته‌دی و اونینگ رواجلنیشیگه ینگی یۉل آچدی. خلاصه قیلیب ایتسک، نوایی بیرینچی بۉلیب ادبیات‌نظریه‌چیسی صفتیده تویوق حقیده نظري قره‌شلرینی بیان قیلگن بۉلسه- ده؛ بابر اۉزی نینگ عروض رساله‌سیده مذکور ژانرنینگ علمي- نظري نظریه‌لر بیلن باییشیگه حصه قۉشه‌دی. بوندن تشقری اۉزبېک ادبیاتینی اۉزی نینگ ینگی تویوقلری و تویوق ینگی خیللرینی یره‌تیش بیلن ینه‌ده اۉسیب باریشیگه سبب بۉله‌دی.
مراجع
ایشانچ، ذکرالله و کوهکن، محمد عالم. (1374). اۉزبېک ادبیاتی فرهنگی. میمنه: امیر علیشیر نوایی فرهنگی نشریاتی.
بابر، ظهیرالدین محمد. (۱۳۸۷). دریا در گوهر (دیوان کامل ظهیرالدین محمد بابر). با مقدمه، مقابله و تصحیح شفیقه یارقین، کابل: وزارت اطلاعات و فرهنگ.
لطفي هروي. (۱۳۹۹). مولانا لطفي هروي دیوانی. محمد عالم لبیب‌نینگ قیاسي تېکشیروی و تنقیدي مقدمه سی بیلن، کابل: سکینه بانو غضنفر کتبخانه‌سی.
نوایی، علیشیر. (1372). میزان‌الاوزان. نشرگه تیارلاوچی عبدالله رویین، مزار شریف: امیر علیشیر نوایی فرهنگی انجمنی‌نینگ ولایتی شوراسی.
نوایی، علیشیر. (1388). محاکمةاللغتین. نشرگه تیارلاوچی تاشقین بهایی، کابل: تۉران مدني۔ اجتماعي بنیادی.
Husayniy, A. (1981). Badoye’ us-sanoye’. Alibek Rustamiy tarjimasi. Toshkent: Badiiy adabiyot nashriyoti.
Is’hoqov, Y. (2015). So‘z san’ati so‘zligi. Toshkent: Muharrir nashriyoti.
Бобур, З.M. (1971). Мухтасар. Нашрга таёрловчи Сайидбек Hасанов, Тошкент: фан.
Навоий, A. (2011). Бадоеъ ул-васат. 10 жилдлик, 3 жилд, Тошкент: Ғафур Ғулом.
Ҳожиаҳмедов, А. (2001). Шeър санъатларини биласизми?. Тошкент: Шарқ нашриёти.
